Micronutriënten in de kringloop - WP2 Mangaan als micronutriënt

Nutriënten zijn essentiële elementen die organismen nodig hebben om cruciale fysiologische functies te behouden (Kader). Acht van de veertien essentiële elementen voor planten en zestien van de tweeëntwintig essentiële elementen voor dieren zijn micronutriënten. Bij de drinkwaterproductie uit grondwater wordt mangaan uit het voedingswater verwijderd, vrijwel altijd samen met het aanwezige ijzer. Het komt beschikbaar via het spoelwater uit zandfilters en is aanwezig in het filtergrind. Werkpakket 2 van het project TKI micronutriënten in de kringloop heeft als doel om te onderzoeken of mangaan (Mn) afkomstig uit de drinkwatersector, te benutten is als meststof, of voor andere toepassingen geschikt te maken is. Binnen dit werkpakket is het potentieel aan mangaanwinning uit de drinkwaterbereiding bekeken, en zijn de mogelijkheden om dit toepasbaar te maken als meststof in de praktijk onderzocht.
Mangaan toepassingen – Er is wereldwijd veel vraag naar mangaan. Dat is zowel in legeringen voor de productie van staal, als in Mn(II) en Mn(IV) voor verschillende toepassingen. Mangaan wordt voornamelijk gewonnen in India, Zuid Amerika en Georgië. In Europa is geen mangaanproductie. Bedrijven die mangaan gebruiken als grondstof staan open voor nieuwe (circulaire) bronnen van mangaan. Mangaan wordt gewonnen als erts, en vaak wordt een zuiverheid van >60% vereist voor gebruik. In toepassingen, bijvoorbeeld als meststof voor planten, wordt het vaak toegepast in combinatie met andere ionen, zoals ijzer of calcium.
Drinkwaterproductie – Mangaan wordt gewonnen uit spoelwaterslib van de drinkwaterproductie als mangaandioxide (MnIV). Het huidige waterijzer is een mengsel van het filterspoelwaterslib uit het voorfilter en uit het nafilter. Door het slib uit deze twee filters apart op te vangen, is de zuiverheid van het mangaan uit het nafilter bij de meeste locaties veel hoger dan in het gemengde slib. Het valt echter op dat er grote verschillen zijn tussen de verschillende productielocaties. De kwaliteit van het slib van het nafilter is mogelijk onvoldoende op enkele locaties om aan kwaliteitseisen m.b.t. zware metalen te voldoen voor onder meer nutriëntenwetgeving en diervoederwetgeving. Dat moet nader onderzocht worden met aanvullende analyses. De concentratie mangaan ten opzichte van ijzer is bij sommige locaties wel een aandachtspunt. Het voordeel van het gebruik van mangaan uit drinkwaterslib, is dat het een lokaal verkrijgbaar product is. Doordat het een reststroom is, is het mogelijk ook een duurzamer product dan mangaanerts.