PFAS in Europees water ... een verkenning

PFAS en het milieu – PFAS zijn perfluor- en polyfluoralkylverbindingen, een groep chemische verbindingen, die in de afgelopen 60 jaar op grote schaal zijn gebruikt in uiteenlopende producten. Van deze grote groep zijn PFOS en PFOA de meest bekende stoffen, maar vormen slechts een fractie van de vele soorten stoffen die inmiddels zijn aangetoond. Zo is beschreven dat meer dan 800 soorten PFAS bestaan, waarvan 1400 afzonderlijke PFAS worden toegepast in meer dan 200 gebruikscategorieën. PFAS blijken zeer persistent, mobiel en in sommige gevallen bioaccumulerend en toxisch in het milieu. Deze inventariserende studie brengt het voorkomen van PFAS in Europese wateren en drinkwater in beeld, met een nadruk op hotspots en grote rivieren in Nederland.
PFAS in Nederland en grote rivieren – In Nederland zijn inmiddels verschillende locaties met verhoogde PFAS bekend, zoals door een lozing bij Schiphol, de productie in Dordrecht en Helmond en de afvalverwerking in het gebied rond de Westerschelde. In de Rijn en Maas worden al enige jaren PFAS gemeten en de monitoring is sterk geïntensiveerd vanuit de zorg voor mogelijke gezondheidseffecten. Recent zijn gegevens bijeengebracht over de mogelijke bronnen van PFAS en hieruit is vervolgonderzoek naar de emissie in Nederland gestart.
PFAS in Europees oppervlaktewater, grondwater en drinkwater.
Naast de gegevens over PFAS in de grote rivieren in Nederland zijn vervolgens ook onderzoeksgegevens uit 7 andere Europese landen in deze studie bijeengebracht; België, Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Zweden, Noorwegen en Italië. Deze landen kennen allemaal verschillende PFAS-emissies die ook drinkwater blijken te hebben beïnvloed. Landen als Nederland en Italië kennen verhoogde concentraties PFAS vanuit productielocaties en afvalverwerking. Andere gevallen van verhoogde PFAS zijn gekoppeld aan het gebruik van PFAS in blusschuim. Hier zijn oefenlocaties van brandweer rondom vliegvelden en militaire bases in beeld, zoals in Zweden en Denemarken. Naast deze oefenlocaties zijn ook in verschillende landen de afvalwaterzuiveringen duidelijk in beeld als een plek waar de PFAS-afvalstromen van industrie en huishoudens samenkomen. Hierdoor vormen de rioolwaterzuiveringen een route van PFAS naar het oppervlaktewater. Ook blijft een gedeelte achter in het zuiveringsslib. Het hergebruik van het zuiveringsslib heeft in onder andere Duitsland de verspreiding van PFAS over een groot gebied veroorzaakt.