PRISTINA 1.0: een rekenmodel om de drinkwaterbeschikbaarheid bij toekomstige watervraag te toetsen

De kans op extreem droge en hete perioden is de afgelopen eeuw sterk toegenomen. Recent heeft het KNMI becijferd dat de herhalingstijd van een hitteperiode, zoals die van begin juli 2015 voor De Bilt, is toegenomen van eens per 20 jaar in 1900 naar eens per 3 jaar in 2015 (Climate Central, 2015). In Nederland en Vlaanderen was in het voorjaar van de afgelopen jaren sprake van langdurige droogte en hoge temperaturen, waardoor verschillende waterbedrijven opriepen zuinig om te gaan met drinkwater. Dergelijke situaties passen in het beeld van een veranderend klimaat, waarbij het ‘piekseizoen’ voor watervraag zich buiten de zomerperiode verbreedt naar het voorjaar en najaar en waarbij het aanbod van bepaalde bronnen lager wordt (zoutwaterindringing aan de kust, indikking van concentraties vervuilende stoffen bij lage rivierafvoeren, afname grondwateraanvulling).
Het klimaat beïnvloedt zowel de vraag- als aanbodzijde van drinkwater. Het RIVM heeft de afgelopen jaren ook enkele studies uitgevoerd waarbij ook klimaatverandering is meegenomen in analyses voor de drinkwatervoorziening. Zo is door Wuijts et al. (2013) op nationale schaal gekeken naar de invloed van het klimaat op oppervlaktewater als drinkwaterbron. De betreffende studie geeft een gedetailleerd beeld van klimaatinvloeden op de drinkwatervoorziening, maar is uitgevoerd op basis van oude KNMI ’06-scenario’s. De aanbeveling uit dat onderzoek was: “De modelresultaten zijn indicatief, maar geven wel aan dat het wenselijk is om per innamepunt de resultaten nader uit te werken om op basis hiervan concreter aan te kunnen geven wat mogelijke effectieve adaptatiemaatregelen zijn bij klimaatverandering”. In een andere studie van het RIVM (Tangena, 2014) over grondwatervoorraden voor drinkwater, wordt aanbevolen om nader onderzoek te doen in die gebieden waar regionaal reserves en tekorten op relatief korte afstand van elkaar bestaan. Binnen deze studie zijn ook prognoses voor andere invloeden (o.a. demografische ontwikkelingen) op de watervraag meegenomen (Baggelaar et al., 2010). Belangrijk om te vermelden is dat binnen deze studie niet is gekeken naar verandering in de vraagpatronen binnen jaren (piekverbruik), terwijl de verwachting is dat juist daardoor knelpunten kunnen ontstaan.