Handboek Citizen Science voor de watersector

Dit handboek biedt een nieuwe aanpak van Citizen Science (CS) projecten, specifiek ontwikkeld voor de Nederlandse watersector. Hierin zijn vijf stappen omschreven – Streven, Afwegen, Markeren, Expliceren en Neerzetten (SAMEN) – die zijn voortgekomen uit gedegen literatuuronderzoek en praktijkervaring. De eerste stap ‘streven’ bestaat uit het helder definiëren van de impact die het project op uiteenlopende niveaus voor ogen heeft.
De stap daarna bestaat uit het ‘afwegen’ van de meest geschikte doelgroep, de onderzoeksstrategie en de gewenste betrokkenheid van de deelnemende burgerwetenschappers bij het onderzoeksproject. De keuzes uit voorgaande stappen leiden tot het ‘markeren’ van de geografische schaal en de tijdsduur van het project. In de vierde stap verschuift de aandacht naar praktische zaken en wordt door middel van ‘expliciteren’ een aantal protocollen uitgewerkt. In de vijfde en laatste stap ‘neerzetten’ komt het erop aan voorbereidingen te treffen zodat het project kan beginnen. Zo moet worden nagedacht over de benodigde training voor de deelnemende burgerwetenschappers en zijn een handleiding en logistieke planning nodig.
De SAMEN-aanpak leent zich bij uitstek voor een routekaart die alle stappen in één oogopslag inzichtelijk maakt.
In onderstaand schema is duidelijk hoe de route wordt doorlopen, inclusief de reflectie op vier cruciale momenten. Deze zijn bedoeld om te heroverwegen of CS werkelijk de meest geschikte aanpak is om tot de geformuleerde doelen te komen. En of, al dan niet met eventuele aanpassingen, kan worden voldaan aan de praktische voorwaarden. Want hoewel de populariteit van CS gedurende de afgelopen tijd sterk toeneemt, is het zeker niet in alle gevallen de meest geschikte methode.