Factsheet Risico's voor de drinkwatervoorziening door veranderende grondwaterbeschikbaarheid en watervraag

Klimaatverandering zorgt voor meerdere risico’s voor de drinkwatervoorziening in Nederland. In deze factsheet ligt de focus op grondwaterwinningen en de risico’s door veranderingen in de waterbeschikbaarheid en watervraag.
Grondwater speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van verschillende func es, zoals natuur, landbouw, infrastructuur en de drinkwatervoorziening (Figuur 1). In Nederland wordt ca. 55% van het drinkwater gemaakt van grondwater. In de afgelopen jaren is de gebruiksdruk op het grondwater toegenomen door een toename in het waterverbruik door meerdere func es, in combina e met droge zomers. Hoewel er in de Nederlandse ondergrond grote hoeveelheden grondwater aanwezig zijn, kan hieruit niet ongelimiteerd worden geput. Zowel het waterbeheer als watergebruik hee namelijk invloed op grondwaterstanden en hiermee op bijv. natuur, gebouwen en infrastructuur. In grote delen van Nederland is al entallen jaren sprake van verdroging (Cirkel en Krajenbrink 2022). Deze verdroging is mede veroorzaakt door in de afgelopen eeuw uitgevoerde aanpassingen aan het af- en ontwateringssysteem gericht op het snel afvoeren van overtollig water, het op maliseren van landbouwproduc e en toename van waterverbruik (Cirkel en Krajenbrink 2022).
Grondwaterstanden worden bepaald door het hele watersysteem, i.e. de combina e van geohydrologische eigenschappen, inrich ng van het watersysteem en het on rekken van water. Ook kwel en afvoer van regionaal oppervlaktewater zijn rechtstreeks a ankelijk van grondwaterstanden Figuur 1). Daarnaast kunnen lage grondwaterstanden doorwerken op de grondwaterkwaliteit, bijvoorbeeld doordat gewassen minder s kstof opnemen of oxiderende processen in de ondergrond in gang worden gezet waardoor ongewenste stoffen in oplossing gaan. Door de combina e van een hogere gebruiksdruk op het grondwater, verminderde grondwateraanvulling en de watervraag van andere func es wordt het voor drinkwaterbedrijven moeilijker om bestaande vergunningen volledig te benu en, vergunningen uit te breiden en nieuwe winningen te openen.