Overzicht van bronnen en maatregelen voor verbetering waterbeschikbaarheid drinkwaterproductie

De beschikbaarheid van voldoende water voor de huidige Nederlandse en Vlaamse drinkwaterproductie is niet vanzelfsprekend. Op veel plekken wordt de waterbeschikbaarheid voor drinkwater op dit moment al beperkt tijdens periodes met watertekorten of door negatieve invloeden op de omgeving (Driezum et al., 2020a; VMM, 2021c). In de toekomst zal de druk op het beschikbare water bovendien verder toenemen door klimaatverandering en een groeiende watervraag (Dorland et al., 2018; Mens et al., 2020a; Pronk et al., 2020). Om de drinkwatervoorziening nu en op lange termijn te verzekeren, zullen er maatregelen genomen moeten worden door de drinkwaterbedrijven en andere partijen zoals de Rijksoverheid, provincies en waterschappen. Deze rapportage richt zich op de mogelijkheden voor drinkwaterbedrijven zelf om, al of niet in samenwerking met andere partijen, de waterbeschikbaarheid te vergroten. Daarbij moet gekeken worden naar de bronnen en de winsystemen, maar ook naar de inpassing van de winning van water in de omgeving, ofwel het robuuster maken van het watersysteem. Zo kan drinkwater dusdanig geproduceerd worden dat het effect op het watersysteem en andere actoren wordt beperkt.
Er zijn veel mogelijkheden voor drinkwaterbedrijven om de waterbeschikbaarheid voor drinkwater te vergroten en het watersysteem robuuster te maken. Het vergroten van de waterbeschikbaarheid kan enerzijds door gebruik te maken van nieuwe, conventionele of onconventionele, winningen en bronnen. Anderzijds kunnen maatregelen worden genomen – aanpassingen in winsystemen of in de omgeving – om de huidige bronnen en winningen te optimaliseren en beter in te passen in de omgeving. Er is een breed palet aan mogelijke bronnen en maatregelen die onderdeel kunnen uitmaken van strategieën voor drinkwaterbeschikbaarheid. Bij (toekomstige) waterbronnen kan worden gedacht aan conventionele bronnen als zoet grond- en oppervlaktewater, maar door verbeterde zuiveringstechnieken komen ook alternatieve bronnen zoals brakwater en restwater steeds meer in beeld als potentiële drinkwaterbron (Stofberg et al., 2019). Maatregelen in winsystemen of de omgeving kunnen zich richten op het efficiënter gebruik maken van de huidige waterbronnen, bijvoorbeeld door een winning seizoensmatig aan te passen of opslagmogelijkheden te vergroten. Ook kunnen ze zich richten op het beperken van de impact van een winning op de omgeving, bijvoorbeeld door actieve infiltratie of aanpassing van landgebruik.