Effecten en risico's van gesloten bodemenergiesystemen

Gesloten bodemenergie systemen (hierna gesloten BE-systemen) werken met polyethyleen bodemlussen (concentrisch of U-lussen) waar een warmte/koudetransportmiddel doorheen wordt gepompt om warmte of koude aan de bodem te onttrekken. De systemen kunnen zowel horizontaal als verticaal worden geconstrueerd. Direct contact tussen circulatievloeistof en het grondwater vindt niet plaats wat de systemen anders maakt dan open bodemenergiesystemen (warmte-/koude opslag, WKO). Daardoor kunnen deze systemen relatief onafhankelijk van bodemopbouw, bodemchemie en ook het voorkomen van bodemverontreiniging worden aangelegd.
De stand van zaken is dat in Europa vóór 2003 al meer dan 100.000 bodemlussen waren aangelegd (Sanner et al., 2003 in Klotzbucher et al., 2007). Naar schatting waren er in Nederland in 2007 circa 25.000 bodemlussen aangelegd (peiling 2007 door het CBS) en de verwachting is dat als het groeitempo aanhoudt in 2020 ca. 80.000 bodemlussen zijn geboord. Een gesloten BE-systeem bestaat veelal uit meerdere bodemlussen, dus het aantal BE-systemen ligt lager.
Het beleidsveld voor open en gesloten bodemenergiesystemen verandert sterk met het in werking treden van de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) bodemenergie. Initiatiefnemers voor gesloten BE-systemen zijn onder de AMvB meldingsplichtig of vergunningsplichtig, tot juli 2013 was in de meeste gebieden geen meldingsplicht of vergunningplicht van toepassing. In grondwaterbeschermingsgebieden of boringsvrije zone’s gold al wel een verbod voor zowel open als gesloten systemen wat geregeld is in de provinciale milieuverordeningen. Het is mogelijk om een ontheffing op dit verbod aan te vragen, maar provincies zijn over het algemeen vrij terughoudend hiermee. De regelgeving in deze gevoelige gebieden is niet veranderd met de invoering van de AMvB. Met de invoering van AMvB zijn de gemeenten zijn aangewezen als bevoegd gezag voor gesloten BE- systemen. Zowel gemeenten, waterbedrijven als installateur hebben behoefte aan een helder kader om zowel de risico’s als de positieve effecten van de techniek in te kunnen schatten.
De vragen rond de risico’s vormde aanleiding om binnen het bedrijfstakonderzoek van de waterbedrijven onderzoek te programmeren naar de effecten en risico’s van gesloten BE systeem.