Bioassays voor neuroactieve stoffen in water

Wanneer het functioneren van het zenuwstelsel als gevolg van blootstelling aan stoffen – bijvoorbeeld via voeding of milieu – op enige manier verandert, is er sprake van neurotoxiciteit. Vooral tijdens de (vroege) ontwikkeling zijn mens en dier hiervoor gevoelig. Omdat het zenuwstelsel een complex orgaansysteem is met vele mogelijke aangrijpingspunten voor nadelige effecten van stoffen, zijn er veel ontwikkelingen gaande op het gebied van in vitro testen voor neurotoxiciteit. Deze modelsystemen kunnen bestaan uit zenuwcellen van dieren of mensen van verschillende oorsprong (cellijnen, stamcellen, primair weefsel). Daarnaast worden er modelorganismen gebruikt, zoals zebravissen of nematoden. Ondanks het feit dat er steeds meer neurotoxische en neuroactieve stoffen in het aquatisch milieu worden aangetroffen, worden er nauwelijks testen voor effectmetingen van de chemische waterkwaliteit op het gebied van neurotoxiciteit toegepast. In dit rapport is het resultaat beschreven van een verkenning ten aanzien van de beschikbaarheid en toepasbaarheid van dergelijke testen voor de Nederlandse en Vlaamse watersector. Daartoe is contact gelegd met academische groepen en onderzoeksinstituten in Nederland op het gebied van neurotoxiciteit en/of effectmetingen van de waterkwaliteit. Ook geeft het een schets van relevante ontwikkelingen hierover in Europese onderzoeksprojecten.