Small wins en lock-ins in omgevingstransities

Aanleiding: Toenemende complexiteit van duurzaamheidstransities
De maatschappij staat voor een omvangrijke duurzaamheidstransformatie die zich uit in diverse, onderling verweven transities op het gebied van water, energie, landbouw, natuur, etc. Drinkwaterbedrijven hebben niet alleen eigen transitieambities, maar worden ook sterk beïnvloed door veranderingen in hun omgeving, zoals de impact van landbouw op waterkwaliteit of de gevolgen van de energietransitie op de ondergrond. Navigeren in de complexiteit van deze interacterende transities is voor drinkwaterbedrijven uitdagend. Omgevingsmanagers spelen hierin een cruciale rol, maar ook zij kunnen het lastig vinden om prioriteiten te stellen te midden van de uiteenlopende ontwikkelingen. Dit onderzoek biedt een handelingsperspectief voor omgevingsmanagers in duurzaamheidstransities, gericht op het identificeren van (laagdrempelige) kansen voor verandering en het beheersen van bijkomende risico’s.

Aanpak: Small wins en lock-ins in de drinkwaterpraktijk
Het onderzoek brengt de wetenschappelijke literatuur over ‘small wins’ en ‘lock-ins’ samen en past deze toe op de drinkwaterpraktijk. Lock-ins ontstaan wanneer bestaande structuren, gedragingen of technieken het haast onmogelijk maken om een alternatieve keuze te maken; small wins daarentegen zijn kleine, betekenisvolle stappen die uiteindelijk kunnen leiden tot grootschalige systemische verandering. In samenspraak met de drinkwaterbedrijven zijn twee casussen uitgewerkt. Casus 1 betreft een transformatief proces binnen WML, namelijk de herinrichting van een perceel van WML in Roodborn, Limburg, in samenwerking met natuurorganisatie ARK Rewilding en mede mogelijk gemaakt door het Natuurkracht fonds. Casus 2 is een initiatief van buiten de drinkwatersector, namelijk het gebruik van regenwater voor de productie van bier door Rainbeer. Voor de uitwerking en analyse van beide casussen zijn semi-gestructureerde interviews gehouden met betrokkenen. De projectgroep (waarin WML, PWN en Dunea vertegenwoordigd waren) is nauw betrokken geweest bij gedurende het hele onderzoek, en heeft bijgedragen aan zowel de uitwerking van het conceptuele kader als de interpretatie van de casussen. De projectgroep heeft gereflecteerd op het rapport en op basis hiervan een handelingsperspectief voor collega’s in de drinkwatersector geschreven.